Harklowa - historia, zabytki, atrakcje turystyczne

HARKLOWA jest położona na prawym południowym brzegu doliny Dunajca, u stóp Gorców, poniżej ujścia potoku Granicznika, który oddziela grunty Łopusznej i Harklowej. Teren wsi dzieli się wyraźnie na dwie strefy: kotlinną na południe od Dunajca, położoną na wysokości 540-580 m n.p.m., oraz górską, która wznosi się na północ od rzeki. Są to południowe stoki Gorców: Góra Chrobowska (856 m n.p.m.), Groń (825 m n.p.m.), Gronik (847 m n.p.m.) oraz Nowa Góra (741 m n.p.m.). Na spłaszczeniach stoku, na wysokości około 800 m n.p.m., powstało osiedle Koszary Harklowskie, które zawdzięcza swą nazwę koszarzeniu pastwisk przy wypasie owiec. Dalej na północ szczyty górskie wznoszą się na wysokość 950-990 m n.p.m. Głównym grzbietem prowadzi szlak turystyczny z Kiczory przez przełęcz Knurowską na Lubań.

Sama Harklowa usadowiła się na małej przestrzeni wzdłuż dwóch głównych ulic. W pobliżu Dunajca naprzeciw dawnego dworu położony jest stary drewniany kościół o typowej architekturze gotyku podhalańskiego. Południową strefę wsi stanowią pola uprawne i łąki na gruntach zwanych Folwark, Szyby, Grapka. W południowo-wschodniej części mamy Bór — duży kompleks lasów sosnowo-świerkowych. Jako ciekawostkę można podać nazwę “Koci Zamek” na oznaczenie jednego ze wzgórz harklowskich, gdzie według legendy miała istnieć budowla przypominająca maleńki zamek.

Harklowa została założona podobnie jak Dębno w roku 1335 przez sołtysa o nazwisku Hartlem, od którego prawdopodobnie wywodzi się nazwa wsi. Stanowiła od początku własność prywatną, na którą składały się posiadłości trzech wsi (Harklowa, Szlembark, Knurów). Od połowy XVI w. staje się własnością szlachecką znanych rodów: Rogowskich, Lubomirskich, Janickich, Cisowskich, Radeckich i Krobickich. Ten ostatni ród znany był z patriotycznej postawy między innymi w czasie powstania chochołowskiego. Krobiccy byli spokrewnieni z Tetmajerami z Ludźmierza. 31 grudnia 1861 r. w dworku w Harklowej urodził się Włodzimierz Tetmajer, przyrodni brat Kazimierza Przerwy-Tetmajera, znany malarz i piewca ludu krakowskiego, utrwalony w Weselu Stanisława Wyspiańskiego jako Gospodarz.

W Harklowej działał prywatny folwark, gdzie odrabiano pańszczyznę po cztery dni tygodniowo od łanu. Majątek wykupił wójt harklowski Józef Wrocławiak za pieniądze własne i zebrane od miejscowych chłopów. W roku 1873 majątek został rozparcelowany chłopom. Obok budynku dworskiego, który nie wyróżniał się niczym pod względem architektonicznym, istniał murowany lamus dworski o interesującej architekturze, z basztami i piwnicami, w których więziono chłopów uchylających się od pańszczyzny. Przebudowany budynek istnieje do dziś.

Harklowianie uzupełniali swoje dochody z rolnictwa spławianiem drewna aż do ujścia Popradu.

Interesującym zabytkiem jest kościół harklowski pod wezwaniem Narodzenia Najświętszej Maryi Panny z końca XV wieku. Stanowi on typowy przykład drewnianej budowli w zrąb, pokryty gontem, z odrębną konstrukcyjnie wieżą słupową. Wokół ścian kościelnych istnieją podcienia zwane sobotami, gdzie ludność przychodząca z daleka na niedzielną mszę św. od soboty oczekiwała na modlitwę. Przy kościele jest ogrodzenie murowane od strony zachodniej, które miało chronić kościół od powodzi. Do świątyni prowadzą dwie murowane bramy z hełmami kopułowymi. Wyposażenie kościoła stanowią:

*ołtarz główny z tryptykiem Świętej Rodziny z początku XVI wieku, z obrazem w stylu barokowym przedstawiającym zaślubiny św. Katarzyny;

*ołtarze boczne — Matki Boskiej Częstochowskiej z obrazem św. Franciszka z Asyżu i świętej Kingi w zwieńczeniu, z XVII w., oraz barokowy ołtarz św. Krzyża z obrazem św. Teresy, św. Stanisława Kostki i św. Anny.

Harklowa ze względu na swoje położenie posiada walory wsi letniskowej, w której istnieją warunki do organizowania wczasów w gospodarstwach rolnych.